Okuma ve Anlama

İnsanların en büyük şikâyetlerinden bir tanesi okuduğunu anlamıyor olmasıdır. Sayfalarca kitap okursunuz fakat en sonunda aklınıza kalan koca bir hiç olabilir. Buda büyük bir problemdir. Okuduğunuzu anlamazsanız vaktinizi boşa geçirmiş olursunuz ve zamanla okuma size sıkıcı gelen bir etkinlik haline gelir. Bu yüzden okuma ve anlama kavramlarını iyi bilmemiz gerekmektedir.

Okuma ve anlama çok farklı iki kavramdır. Çok hızlı okuyan biri olabilirsiniz fakat bu aynı oranda anlama oranınız olduğunu göstermez. Aynı zamanda hızlı anlayabilen biri olabilirsiniz fakat buda hızlı okuduğunuz anlamına gelmez. Öncelikle bu iki kavramın farklı olduğunu anlamamız ve bu doğrultuda hareket etmemiz gerekiyor. Şimdi gelelim doğru okuma ve anlamanın nasıl yapılabileceğine.

Okuma ve Anlama Stratejileri Nelerdir?

Hızlı Okumak İçin Ne Yapmalıyız?

Kitap okuma stratejilerinden önce ilk olarak yapmanız gereken şey kitap okuma alışkanlığı kazanmaktır. Kitap okuma alışkanlığı kazanmayan birisi okurken sıkılacağı için istediği kadar stratejileri doğru şekilde kullansın, hiçbir şekilde okuduğunu anlamaz. Çünkü okuma gibi bir alışkanlığı yoktur. Bunun için ilk yapılacak şey okuma alışkanlığı edinmektir. Okuma alışkınlığı için ilk etapta mutlaka sevdiğiniz tarzda ve ince kitaplar tercih etmelisiniz. Sevdiğiniz tarzlarda kitaplar okunması ve o kitapların ince olması, kitabı hemen bitirmenize ve bu süreçte okuma alışkanlığı kazanmanıza sebep olacaktır. Okuma alışkanlığı kazandıktan sonra; hızlı okuma ve anlama yapmak için aşağıdakileri dikkatlice okuyup uygulama yapınız.

Sessiz Okuma

Okuma stratejilerinde yapılacak ilk şey kesinlikle sessiz okumadır. Sesli okuma sizin yavaş okumanıza sebep olacağı gibi aynı zamanda en ufak bir dikkat dağınıklığında okuma konusunda size sıkıntı yaratacaktır. Sessiz okumanın amacı hızlı ve akıcı okumaktır. Beynimizin algıma süreci ağzımızdan çıkan kelimelerden önce gelir. Bu yüzden sessiz okuduğunuz zaman gözlerinizin hareketi hızlanır ve bununla birlikte akıcı bir şekilde okumaya başlarsanız. Eğer burada amaç hızlı okuma değil ise sesli okunabilir. Sesli okuma sizlerin telaffuz seviyenizi iyi bir dereceye çıkarırken konuşma yetinizi de arttıracaktır.

Önemli Yerlerin Altını Çizerek Okuma

Okuma  yaparken özelliklede bu okumayı testler üzerinde yaparken mutlaka ama mutlaka size göre önemli olan yerlerin altını çizin. Okurken size göre önemli yerlerin altını çizmeniz hem size özet çıkarmanızı sağlayacaktır hem de okuduktan sonra eğer ki anlamada problem çektiyseniz altını çizdiğiniz cümleler size fazlasıyla yardımcı olacaktır. Bu yüzden okuma yaparken size önemli gelen yerlerin altını çizmeyi unutmayın.

Okumadan Önce Göz Gezdirme

Bir kitap sayfasını veya bir soruyu okumaya başlamadan önce göz gezdirin. Göz gezdirmek genel olarak orada yazan konu hakkında sizlere bilgi verir ve beyninizde o konuyla ilişkili şeyler uyandırır. Aslında bu okumadan önce yapılan bir ön hazırlıktır. Bu yapılan ön hazırlıktan sonra okumaya başladıktan sonra okuduğunuz her cümle sizlerin kafasında çok daha iyi yer edinecektir ve anlama noktasında anlayarak okuma yapmanıza olanak sağlayacaktır.

Kelimelere Değil Kelime Gruplarına Odaklanın

Kelimelere odaklanıp okuma yapıldığı zaman bu sizi inanılmaz derecede yavaşlatır. Bu yüzden okuma yaparken tek bir kelimeye değil en az 3 – 4 kelime grupları şeklinde bakıp okumaya çalışın. Bunu yaptığınız zaman çok daha akıcı ve hızlı bir okuyucu haline geleceksiniz.

Bu teknikleri uyguladığınız taktirde kitap okuma alışkanlığı öğrencileri de daha hızlı okuma yapmaya başlayacaklardır.

Kolay Okuma ve Anlama Teknikleri

Yazımıza başlarken sizlere okuma ve anlamanın iki farklı olgu olduğunu anlatmıştık. Hızlı ve akıcı okumak kadar okuduğunu anlamada çok önemlidir. Günümüzde yaşanan en büyük problemlerden bir tanesi de insanların okuduğunu anlamıyor olmasıdır. Özellikle sınavlara girecek olan kişilerde bu sorun onların sınavda başarısız olmasına sebep olur. Bilişsel Akademi olarak sizlere bu sorunun üstesinden gelebilmeniz için kolay anlama tekniklerini anlatmak istiyoruz.

Okuma Eğitimi

Akıcı Bir Şekilde Okumak

Akıcı bir şekilde okuma yapmak için okuma hızınızı mutlaka arttırmalısınız. Bunun sebebi yavaş ve takılarak okuyan insanlar her kelime arasında çok fazla vakit kaybettiği için kelimeler arasında bir anlam bütünlüğünün sağlayamıyor olmasıdır. Her kelime arasındaki okuma mesafesi arttıkça bir önce ne okuduğumuzu hafımız kaydedemiyor ve unutuyoruz. Anlam bütünlüğünü zihnimizde sağlayamadığımız içinde okuduğumuzu anlamıyoruz. Bu yüzden hızlı ve akıcı bir şekilde okuma yapabiliyor olmak oldukça önemlidir. Okuma ve anlamanızı artırmak için şunları yapabilirsiniz:

Yeni Kelimeler Öğrenin Ve Bunlarla Cümleler Kurun

Şöyle düşünün. Bir sayfa okuyorsunuz ve bir sayfada 100 kelime var. O yüz kelimin 40 tanesini ilk kez okuduğunu farz edin. O sayfayı okuduğunuz zaman ondan bir şey anlama ihtimaliniz sizce var mı? Tabi ki yok. Kafanızda bir anlam bütünlüğü olması için önce okuduğunuz şeyi algılıyor olmanız gerekir. Bilmediğiniz kelimelerden oluşan bir metni okuduğunuz zaman onu anlayamazsınız. Yeni kelimeler öğrendiğimiz zaman okuduğumuz kelimeyi zaten bildiğimiz için cümleleri çok daha iyi anlarız ve bir anlam çerçevesinde oturtabiliriz. Cümleleri anlamaya başladığımız zaman ise okuduğumuzdan da bir şey anlamaya başlarız. Yeni kelimeler öğrenmek bu açıdan bakıldığı zaman anlamaya inanılmaz derecede katkısı olduğunu söyleyebiliriz.

Okuduğunuz Metinle İlgili Sorular Sorun ve Cevaplayın

Bir metinle ilgili size bir soru sorulduğu zaman eğer o soruya cevap veremiyorsanız okuduğunu anlamamışsınız demektir. Bu yüzden okuduğunuz metinden sonra kendinize “Okuduğunuz metnin konusu neydi?”, “Okuduğunuz metnin kahramanı kimlerdi?”, “Okuduğunuz metnin konusu neydi?” gibi sorular sorarsak ve bunlara cevap verebilecek durumdaysak, bu bizim okuduğumuzu anladığımız anlamına gelir. Okuma yaparken kendinize sorular sorun ve soruları kendiniz yanıtlayın. Yapacağınız bu etkinlik sizin anlama kapasitenizi inanılmaz derecede arttıracaktır.

Düzenli Bir Şekilde Kitap Okuyun

Kitap okumak bir insanın anlama kapasitesini en çok arttıran şeydir. Bir insanın okuduğunu anlamamasının en büyük sebebi yeteri kadar okuma yapmamasıdır. Sürekli okuma yapan insanlar hem okuduğunu daha fazla anlar, hem de olaylara farklı açılardan bakmayı öğrenir. Ne kadar çok kitap okursanız, okuduğunuzu o kadar iyi anlarsanız. Sadece okuduğunuzu değil, karşınızda biri konuştuğu zaman anlama yetinizi yüksek olduğu için, karşıdaki insanı da çok iyi anlarsanız.

Özet Çıkarın

Birçok kişi özet çıkarmanın tam olarak ne olduğunu bilmiyor. Her okudukları sayfadan 1 – 2 cümle yazarak bir metin oluşturdukları zaman özet çıkardıklarını düşünürler. Hâlbuki bu koca bir yanlıştır. Özet çıkarmak kitabın size anlattığı için yazmaktır. Bunu da şöyle yapmak mümkündür;

Kitabın her sayfasını okuduktan sonra aklınızda kalanları bir sayfaya yazın ve bunu kitap bitene kadar yapın. Kitap ve aldığınız notlar bittikten sonra kitabı tekrar okuyun. Kitap bittikten sonra ise yazdığınız özeti okuyun. Kitabı ikinci kez okuduktan sonra çıkardığınız özeti okurken bazı yerlerin eksik ve bazı yerlerinde gereksiz olarak yazdığınızı göreceksiniz. Fazla olan yerleri silin atın, eksik ve önemli gördüğünüz yerleri ise notlarınıza ekleyin. Not işiniz bittikten sonra çıkardığınız özeti okuyun ve anladığınız her şeyin orada olduğundan emin olun. Özet çıkarma işi tam olarak budur. Bunu birçok kitapta yaptıktan sonra artık alışkanlık edineceğinizden, kitap okuduktan sonra herhangi bir yere bir şey yazmadan bile kafanızdan özet çıkarabilecek duruma geleceksiniz. Buda sizin anlama gücünüzde inanılmaz derecede artışa sebep olacaktır.